-- ﷼

معرفی همایش

دانش بومی در زمینه آب و خاک بدلیل کارکردهای مطلوب آن بویژه سازگاری بالا و حفظ توازن بوم شناختی و  مشارکت مردمی از اهمیت بالایی برخوردار است. آنچه به گردآوری و تدوین دانش بومی در سال­های اخیر اهمیت مضاعف بخشیده ضرورت دستیابی به فن آوری و دانش مناسبی است که در عین پاسخگویی به نیازهای رو به رشد جوامع منابع محدود طبیعی را نیز به گونه ای پایدار مورد بهره برداری قرار دهد. دستیابی به دانش بومی و نیاکان ما تنها از راه تلفیق دانش نوین و دانش بومی است.

با توجه به قرارگیری کشور بخش اعظم کشور در اقلیم خشک و نیمه خشک و افزایش بیرویه جمعیت و بدنبال آن افزایش نیاز به آب برداشت از آبهای زیرزمینی افزایش یافته که منجر شده به کمبود جدی آب و بیلان منفی آب های زیرزمینی شده است. استحصال آب جمع­ آوری و ذخیره ­سازی رواناب از سطوح مختلف است که می ­توان از آن جهت آبیاری محصولات کشاورزی فضای سبز مراتع مصارف خانگی شرب دام و نیز تغذیه آبهای زیرزمینی بهره برد. فرآیند استحصال و جمع­ آوری آب پدیده ­ی جدید و نوینی نیست چرا که ما فرهنگ سنتی غنی و پرباری را در این زمینه از تجربیات پیشـینیان خود به یادگار داریم . تاریخ گویای آناست که طرح­هایی که بر اساس استفاده از مقادیر متنابهی فناوری ­های بالا باشد به نظر نمی­رسد که پایدار باشند. لذا شناسایی و معرفی سیستم­های سنتی جمع­آوری و استحصال آب باران جایگاه خاص خود را دارد. هر چند دانش سنتی ساخت این نوع سیستم­ های ذخیره آب یک فناوری پیشرفته برای غلبه بر مشكل کم­ آبی است ولی متاسفانه در نقاط مختلف بالاخص در ایران رو به افول می­ باشد. لذا ضروری است سیستم­ های سنتی جمع آوری و استحصال آب باران احیا شود تا علاوه بر حفظ منابع طبیعی کشور در بهبود وضعیت معیشتی روستاییان ساکن در این مناطق گام بلندی برداشته شود. اگر چنین شود می توان از هم اکنون خود را برای بحران کم آبی در دهه­ های آتی مهیا نمود و با احیا و به روزرسانی این سیستم ­ها که گسترش وسیعی در ایران دارند علاج واقعه را قبل از وقوع کرد.

با توجه به محدودیت های اقلیمی و کم­بارشی در مناطق جنوبی ایران به ­ویژه سواحل مکران و استان هرمزگان از دیرباز اقدامات مختلفی در زمینه­ ی استحصال باران صورت گرفته است.این سامانه­ ها شامل  سامانه های سطوح آبگیر باران مدیریت و بهره برداری سنتی از سیلابها جداسازی آب شور و شیرین حفظ خاک بهره برداری از اراضی شیبدار و زراعت سیلابی است که باتکیه بر دانش بومی این منطقه جزایر و کرانه های خلیج فارس و سواحل دریای عمان مورد استفاده قرار می گیرد. این گنجینه شناسایی شده شامل شیوه های سنتی حفاظت و بهره برداری از منابع آب و خاک است که در بخش کشاورزی دامداری تولیدات صنعتی و ... مورد استفاده قرار می­گیرد.نمونه ­های سامانه­های استحصال آب در استان هرمزگان شامل برکه دربند سربند قنات و آبگیر است که در ادامه تصاویری چند از آن ارائه شده است.

 محور اصلی

نقش روشهای استحصال آب باران در احیاء میکرو اقلیم های خشک و  نیمه خشک کشور

نقش و جایگاه سامانه های سطوح آبگیر باران:

در احیاء میکرواقلیم های مناطق خشک و نیمه خشک

از دیدگاه بوم‌گردی و گردشگری

در مدیریت روانابهای شهری (تالابهای مصنوعی کشاورزی شهری ...)

در احیاء  پوشش گیاهی حفاظت خاک کاهش ریزگرد و تغییرات اقلیمی

در احیاء سواحل مکران کنترل شوری آب و خاک تولید مواد غذایی و افزایش جمعیت فون و فلور منطقه

در نظام فنی و اجرایی آب و کشاورزی کشور

در جلب مشارکت های مردمی 

در احیاء دانش بومی و روشهای سنتی آبیاری (سیلابی) و ذخیره سازی

در توسعه کشت دیم گیاهان دارویی زراعی و باغی

کاربرد مدل‌های ریاضی و تجربی در شبیه سازی سیستم های سطوح آبگیر

الگوهای حکمرانی سامانه های سنتی فن آورانه و زیست فن آورانه جمع آوری آب باران

نقش فناوری RS و GIS و داده‌کاوی در مدل‌سازی چرخه هیدرولوژی (تبخیر رواناب نفوذ سطحی و نفوذ عمقی) ناشی از استحصال آب باران در آبخیز